VAN BƯỚM LÀ GÌ? TẤT TẦN TẬT VỀ LOẠI VAN BƯỚM MÀ BẠN CÓ THỂ CHƯA BIẾT

Ngày 28-06-2024

Van bướm có vai trò quan trọng trong hệ thống đường ống công nghiệp bởi nó giúp cho điều tiết lưu lượng dòng chảy của môi chất. Vậy van bướm là gì? Cấu tạo của van bướm như thế nào? Ứng dụng của van bướm? Hãy cùng Inox Yến Thanh giải đáp các câu hỏi trên trong bài viết này.

1. Van bướm là gì?

Van bướm ( Butterfly Valve) là loại van công nghiệp phổ biến trong các hệ thống công nghiệp. Tên gọi của van được bắt nguồn từ hình dạng giống như hình con bướm. Loại van này có khả năng đóng/mở để điều tiết lưu lượng của dung môi chảy qua hệ thống đường ống thông qua việc điều khiển đĩa van xoay quanh trục.

Van bướm là loại van công nghiệp phổ biến trong hệ thống công nghiệp

2. Cấu tạo của van bướm

Cấu tạo của van bướm khá đơn giản, mặc dù có nhiều loại với xuất xứ, chất liệu, kiểu kết nối,...khác nhau nhưng cấu tạo của nó đều được tạo thành từ những bộ phận cơ bản sau:

Thành phần cấu tạo	Đặc điểm
Thân van	Có hình dáng giống như vòng kim loại bao quanh đĩa van, được làm từ các vật liệu kim loại hoặc nhựa, khả năng chịu lực tốt, xung quanh thân van được thiết kế thêm các lỗ nhằm cố định chắc chắn vào các đường ống.
Đĩa van	Đây là bộ phận có hình giống cánh bướm, hai cánh tạo thành hình tròn, thường được làm từ các vật liệu như thép, gang, inox, nhựa, có kích thước nhỏ hơn thân van và nằm bên trong vòng kim loại.
trục van	Đây là bộ phận có nhiệm vụ truyền lực đến cánh van để thực hiện việc đóng/mở. Được làm từ các vật liệu kim loại có khả năng chống ăn mòn, chịu áp lực tốt. Trục được đặt ở giữa, một phần được kết nối với thiết bị truyền động và phần còn lại nằm trong trục đĩa van.
Gioăng làm kín	Gioăng được làm từ các chất liệu như cao su EPDM, PTFE, Hi EPDM để bịt kín khoảng cách giữa đĩa van và thân van, tránh bị rò rỉ. Thiết kế hình tròn và bao quanh được kết cả đĩa van, có độ đàn hồi tốt, không quá rộng hoặc quá chật.
Các thiết bị truyền động	Các loại van bướm dùng lực tay sẽ có phần tay gạt hoặc tay quay, nếu điều khiển bằng điện sẽ có điều khiển riêng hoặc điều khiển khí nếu là loại van bướm điều khiển khí nén.
Một số bộ phận khác	Để hoàn thành van bướm cũng cần một số bộ phận khác như khớp nối trục với đĩa van, khớp gioăng làm kín, bánh răng định hướng, bulong, chốt hãm, vòng đệm,.....

3. Phân loại của van bướm

Tương tự như van cổng, van bướm có nhiều loại khác nhau, việc sử dụng loại van nào hợp lý nhất cần phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chất lượng, cách vận hành, kiểu kết nối,...

Phân loại theo chất lượng

Chất liệu	Đặc điểm
Gang	Đây là loại van có thân và trục van được làm bằng gang, thiết kế nhỏ gọn, vận hành, bảo trì dễ dàng, tính ứng dụng cao được sử dụng nhiều trong các nhà máy, xí nghiệp và giá thành hợp lý.
Inox	Có độ bền cao, khả năng chịu áp lực lớn, chịu nhiệt độ lên đến 220 độ C, chống ăn mòn cao, được làm bằng chất liệu inox cao cấp SS304, SS316, SS316L, SS21,...
Vi sinh	Được làm từ các chất liệu Inox 304 hoặc 316L không gỉ, được đánh bóng đến khoảng Ra0.4 - 0.8 µm để tránh bám dính, dùng trong lĩnh vực công nghệ thực phẩm, dược phẩm, các ngành xăng dầu, hóa chất, xử lý nước thải,....
Nhựa	Dùng các chất liệu như PVC, UPVC, PP cao cấp, có khả năng chịu nhiệt, chống ăn mòn từ môi trường hóa chất, được ứng dụng trên các hệ thống đường ống vận chuyển hoá chất.

Phân loại theo cách vận hành

Cách vận hành	Đặc điểm
Van bướm Tay gạt	Thông thường chỉ cần dùng lực tay gạt cần theo góc 9- độ là có thể đóng/mở van để điều chỉnh được lưu lượng dòng chảy trong hệ thống đường ống. Khi gạt vuông góc với đường ống là đang đóng còn trung phương với đường ống là đang mở. Giá thành rẻ, dễ dàng sử dụng, thay thế, nhẹ và chiếm ít không gian trong đường ống. Kích thước nhỏ, chỉ từ DN 50 - DN 200, ngoài ra nếu mở với góc 15 độ - 75 độ có thể dễ hư hỏng.
Van bướm Tay quay	Có cấu tạo tương tự van tay gạt, có trợ lực nên vận hành đơn giản và nhẹ nhàng hơn, thiết kế với kích cỡ lớn hơn từ DN 50 - DN 400. Việc lắp đặt và bảo dưỡng khá đơn giản, lưu ý nếu quay góc 15 độ - 75 độ, thiết bị dễ dàng hư hỏng đặc biệt là tình trạng rò rỉ nếu gioăng không nằm khít. Ngoài ra, van có tuổi thọ ngắn.
Van bướm điều khiển khí nén	Hệ thống đường ống tự động hoá thì van bướm điều khiển khí nén sẽ là lựa chọn hàng đầu. Thông qua tín hiệu khí để tự động thay đổi trạng thái đóng/mở mà không cần tác động lực trực tiếp từ con người. Bộ điều khiển khí nén loại on/off hoặc các loại điều khiển tuyến tính 4 - 20mA. Tuy nhiên, tuổi thọ không quá cao, giá thành cũng cao hơn so với các loại van vận hành bằng tay.
Van bướm điều khiển bằng điện	Cấu tạo phức tạp hơn bao gồm phần van và phần actuator bằng điện. Vì vậy, van bướm sẽ tự động xoay chuyển 1 góc 90 độ để cửa van đóng/mở nhờ actuator điện tác động đến trục quay. Ưu điểm của van bướm điều khiển bằng điện làm giảm chi phí nhân công, lắp đặt và kết nối khác nhau phù hợp với các hệ thống trong nhà và ngoài trời. Ngoài ra, van cũng không làm sock áp trong đường ống vì được tích hoạt khả năng đóng mở chậm từ 10 - 45s. Tuy nhiên giá thành cao, khả năng đóng/mở van chậm hơn các dòng van bướm dùng lực tay.

Phân loại theo kiểu kết nối

Kiểu kết nối	Đặc điểm
Van bướm dạng Wafer	Các đường ống trong hệ thống được kết nối với nhau giống kẹp wafer. Vì vậy, trên đỉnh thân van sẽ được đục các lỗ tròn chia đều cho hai bên giúp các con ốc cố định lại để định vị van. Đây là kiểu kết nối phổ biến nhất và có giá thành phải chăng.
Van bướm tai bích	Được thiết kế đều quanh phần thân van, có kiểu dáng tai bích với các lỗ khoan hoặc lỗ ren giúp cho việc cố định van trên hệ thống đường ống được chắc chắn hơn.
Van bướm kết nối bích	Cách kết nối đường ống theo dáng mặt bích với các lỗ khoan hoặc lỗ ren được thiết kế đều quanh viền thân van, áp dụng trên các hệ thống đường ống lớn.

4. Nguyên lý hoạt động van bướm

Sau đây, Inox Yến Thanh sẽ chia sẻ cho bạn nguyên lý hoạt động của van bướm:

Lúc đầu, van bướm sẽ nằm ở trạng thái đóng hoàn toàn, đĩa van nằm trong thân van bướm cùng sự hỗ trợ của gioăng làm kín để tạo ra một tấm chắn ngăn chặn dòng chảy qua lưu chất đi qua. Khi lực tác động vào bộ điều khiển sẽ khiến đĩa van xoay theo một góc mở để dòng chảy đi qua. Van bướm ở trạng thái mở là khi đĩa van xoay một góc 90 độ, đây là lúc dòng lưu chất chảy qua với tốc độ nhanh và ngược lại khi mở van một phần theo một góc <90 độ đi qua thì lưu lượng môi chất đi qua trong hệ thống cũng nhỏ hơn nhiều.

Nguyên lý hoạt động khá đơn giản, sử dụng trong nhiều hệ thống đường ống lớn nhỏ đặc biệt là hệ thống dân dụng hàng ngày hoặc các hệ thống công nghiệp hoá.

5. Thông số kỹ thuật chung của van bướm

Thông số kỹ thuật
Kích thước van bướm	DN50 - DN100
Vật liệu	Inox, nhựa,....
Áp lực	PN10, PN16, PN25 hoặc 10 bar, 16 bar, 25 bar,...
Nhiệt độ	-20 - 180 độ C
Tiêu chuẩn	BS, JIS, ANSI, DIN
Gioăng làm kín van bướm	EPDM, PTFE, NBR,...
Môi trường làm việc	Nước khí, gas, dầu, hóa chất,.....

6. Ưu điểm và nhược điểm của van bướm

Ưu điểm	Nhược điểm
Thiết kế nhẹ, nhỏ gọn, các thiết kế linh hoạt, van bướm thích hợp trong nhiều hệ thống đường ống, kể cả các vị trí hạn chế.	Không phù hợp với điều tiết áp suất cao
Giá thành rẻ hơn so với các loại van công nghiệp khác	Khó có thể làm sạch được hệ thống công nghiệp nếu đĩa van ở trạng thái mở hoàn toàn.
Khả năng làm kín nhanh chóng đảm bảo hiệu suất tối ưu, đáp ứng các dòng chảy có độ chính xác cao	Nếu sử dụng van bướm trong các môi trường chất lỏng là nhớt thì có thể dễ bị ăn mòn.
Giảm áp suất thấp, dễ dàng vận hành với nhiều cách như dùng lực tay, điện, khí nén,..	Van bị nghẹt vì tích tụ các mảnh vỡ xung quanh gây gián đoạn tốc độ dòng chảy ngay cả khi nó đang mở
Đáp ứng được các loại môi trường từ nước, hóa chất, thực phẩm, khí nén, hơi, dầu, nhớt,....	Độ bền không quá cao, đặc biệt nếu thường xuyên mở đĩa van trong góc từ 15º – 75º dễ xảy ra hiện tượng rò rỉ lưu chất.

7. Ứng dụng của van bướm

Những ứng dụng của van bướm trong đời sống hàng ngày mà bạn có thể tham khảo:

Sử dụng hầu hết trong các hệ thống dòng chảy của chất lỏng để đóng mở mà không chiếm không gian quá lớn đặc biệt các hệ thống cung cấp nước sạch hay thoát nước đều sử dụng van bướm.
Đáp ứng tốt việc kiểm soát lưu lượng nước hay khí để hỗ trợ quá trình dập tắt các đám cháy nhanh chóng
Cung cấp nước đóng chai, các loại thực phẩm hoặc các dây chuyền liên quan đến quá trình sản xuất hoá chất đều sử dụng loại van này.
Van bướm hoạt động trong các môi trường nước ngọt, nước mặn, dầu nhớt nên được sử dụng phổ biến trên các tàu thuyền.

8. Địa chỉ mua van bướm uy tín

Hiện nay, Inox Yến Thanh là đơn vị nhập khẩu các dòng van cổng từ nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới như: Đài Loan, Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc,....Mức giiá hợp lý, chất lượng tốt, đa dạng kích thước, mẫu mã và bảo hành 12 tháng, đặc biệt bạn sẽ đổi trả nếu sản phẩm có lỗi do nhà sản xuất.

Inox Yến Thanh là công ty hàng đầu cung cấp các sản phẩm inox, van và phụ kiện inox cho các dự án lớn nhỏ trên toàn quốc, nhận được sự quan tâm và ủng hộ của các chủ đầu tư, các nhà thầu thi công trong và ngoài nước.

Trên đây là những thông tin chung về van bướm (Butterfly Valve) mà Inox Yến Thanh tổng hợp được. Hy vọng bài viết trên sẽ mang đến cho bạn những thông tin hữu ích khi sử dụng loại van bướm này. Nếu bạn muốn đọc thêm các bài viết bổ ích khác hoặc có nhu cầu mua vật liệu inox chất lượng, giá cả phải chăng hãy theo dõi ngay Inox Yến Thanh để được tư vấn và giải đáp.